آموزش کامل باتری به باتری (برقرسانی بین خودروها)
شاید ظاهر این مطلب برای بسیاری از علاقهمندان خودرو و رانندگان باسابقه، ساده و پیش پا افتاده باشد، اما عدهی زیادی از رانندگان، به هنگام بروز نقص در باتری، ناتوان از انجام این عمل و برقرسانی بین خودروها هستند.
پیش از هرچیز، ذکر این نکته که داشتن دو کابل مناسب و استاندارد برای عملیات انتقال برق از باتری سالم خودرو به خودروی دیگر، اهمیت زیادی دارد. با این اوصاف، حتی اگر دارندهی یک خودروی نو یا سالم همراه باتریهای جدید هستید، برای استفاده در شرایط اضطراری؛ حتما کابلهای مخصوص انتقال برق را، همیشه در صندوق بار، به همراه داشته باشید. این ادوات که ظاهری ساده و متشکل از دو رشته سیم قطور با حالت گازنبری (سوسماری) در طرفین هستند، در کشورمان به کابل باتری به باتری یا کابل جامپر، شهرت دارند.
نکتهی جالب در بارهی عمل برقرسانی بین خودروها، ایمنی آن است. این فرایند، چنانچه به اشتباه انجام شود، میتواند باعث خسارات سنگینی به یک یا هردو خودرو شود. از سویی دیگر، حتی اگر خودروی معیوب که ظاهرا روشن نمیشود، در قسمت باتری با ایرادی مواجه نباشد، اما عمل باتری به باتری برای آن به درستی انجام شود، هیچ صدمهای به خودروهای شرکتکننده در این فرایند، وارد نخواهد شد.
چگونه متوجه شویم، باتری خودرو ایراد دارد و نیازمند باتری به باتری است؟
همانطور که پیشتر اشاره شد، روشننشدن یا به عبارت درست، استارت نخوردن خودرو، اولین و مهمترین دلیل نیاز آن، به یک باتری دیگر است، اما در حالتی که خودرو استارت میخورد و صدای همیشگی مربوط به آن، به گوش میرسد، اما روشن نمیشود، میتوان مطمئن بود که باتری سالم است و ایراد دیگری در خودرو، وجود دارد.
بهترین روش برای اطمینان از عملکرد باتری، استارت زدن نیست و انجام مداوم اینکار، میتواند باتری سالم را، تضعیف و شما را نیازمند تعمیرکار و عملیات برقرسانی کند. پس چنانچه با چرخواندن سوئیچ (یا فشار دکمهی مربوط به استارت) برای ۱ تا ۳ بار،موفق به روشن کردن خودرو نشدید، از ادامهی استارتزدن، پرهیز کنید. در چنین شرایطی، سوئیچ را تا مرحلهی قبل از استارت بچرخوانید و چراغهای اصلی را روشن کنید، اگر چراغهای پنل پشت فرمان، کمنور هستند، میتوان از ضعف باتری مطمئن بود. در چنین شرایطی، نور چراغهای اصلی خودروهم، ضعیفتر از همیشه خواهند بود.
دیگر نکتهی مهم در فرایند اطمینان از ضعف باتری، همین روشنشدن کمرمق چراغها محسوب میشود. اگر شما بهطور مداوم و حداقل دوبار در هفته از خودرو استفاده میکنید و به هنگام چرخواندن سوئیچ استارت در مرحلهی اول، حتی کوچکترین روشنائی در چراغهای پشت پنل مشاهده نکردید، این احتمال وجود دارد که باتری خودروی شما به سرقت رفته باشد یا اصلا ایرادی متوجه باتری نباشد و به عنوان مثال، یکی از سیمهای متصل به باتری، از محل خود جدا شده باشند. دیگر ایراد محتمل در چنین شرایطی، زنگزدگی یا اصطلاحا اسیدزدگی پایانهها ( خصوصا در باتریهای اسیدی) است که به کمک سنبادهی زبر، برس فلزی و آب جوش، رفع میشود.
نحوهی انجام باتری به باتری
مسلما پس از مطمئنشدن از نقص در باتری خودرو، نیازمند یک باتری سالم هستیم تا با اتصال کابلهای قابل حمل، بین باتری سالم و باتری معیوب، عمل برقرسانی انجام شود. واضح است که این فرایند، میتواند از طریق باتری سالم، روی یک خودروی دیگر، یا هر باتری سالم مشابه آن که از جای دیگری تامین شده باشد، طبق مراحل زیر؛ انجام شود.
۱- شما نیازمند یک باتری سالم، با سطح ولتاژی مشابه نمونهی خود هستید، هرچند تقریبا همهی خودروهای سواری از باتریهای ۱۲ ولت استفاده میکنند، بررسی این موضوع از روی بدنهی باتریها و دیدن عبارت 12V، بهسادگی قابل انجام است.
۲- خودروهایی که قرار است در فرایند برقرسانی شرکت کنند، در نزدیکی هم قرار دهید. اگر در محلی هستید که امکان پارک خودروها به صورت روبرو ( اصطلاحا شاخ به شاخ) وجود دارد و با ایراد قانونی همراه نیست، این کار را انجام دهید، اما فاصلهای بین خودروها، باقی بگذارید و مطمئن شوید که ارتباط و اتصالی بین بدنهی آنها وجود نداشته باشد.
۳- پس از نزدیک کردن خودروها، باید هر دو خودرو در وضعیت خاموش باشند و مدلهای مدرن اصطلاحا پارک باشند. برای اطمینان از این موضوع، سوئیچ خودروها را از محل مربوطه در خودرو، خارج کنید. علاوه برا این، تمامی وسایل داخل خودرو، مثل فنها، سیستم بخاری و کولر را، در وضعیت خاموش قرار دهید.
۴- کابلهای جامپر استاندارد، به رنگهای قرمز وسیاه هستند. اگر کابلهای همرنگ در اختیار دارید، با هر وسیلهی ممکن، روی آنها علامتگذاری کنید تا به هنگام استفاده، دچار اشتباه نشوید، چراکه یکی از کابلها ( نوع قرمزرنگ) باید بین پایانههای مثبت و کابل دیگر (نوع سیاهرنگ) بین پایانهی منفی باتری سالم و نقطهی زمین (که در ادامه توضیح داده شده است)، متصل شوند. نکتهی مهم در این مرحله، اطمینان از برقراری ارتباط فلز با فلز (رسانا با رسانا) بین سرکابلها و پایانهی باتریها، اهمیت زیادی دارد، پس قبل از رفتن به مرحلهی بعد، این قسمتها را به صورت ظاهری بررسی کنید و چنانچه زنگزدی یا مانع دیگری در این بخشها وجود دارد، با استفاده از کاغذ سنباده، برس فلزی و حتی آب جوش، اقدام به رفع موانع اتصال کنید.
۵- مهمترین بخش این فرایند، اتصال باتریها از طریق کابلهای جامچر به یکدیگر است که باید با احتیاط و توجه کافی انجام شود. در این مرحله، ابتدا کابل قرمز رنگ را، به پایانهی مثبت باتری معیوب متصل کنید.
۶- باید سمت دیگر کابل قرمز، به پایانهی مثبت باتری سالم، وصل شود. این عمل را انجام دهید.
۷- به سراغ کابل دوم (کابل سیاهرنگ) بروید و یک طرف آنرا، به پایانهی منفی باتری سالم، وصل کنید.
۸- سر دیگر کابل دوم را، به قسمت فلزی بدنهی موتور یا بخش فلزی دیگری از خودروی دارای باتری معیوب، متصل کنید.این عمل، بهتر از اتصال کابل، به پایانهی منفی باتری خراب است.
۹- یک بار دیگر اتصالات بین باتریها، کابلها و عملیاتی که تاکنون انجام دادهاید را مرور کنید. مطمئن شوید، کابلهای مورد استفاده، در مسیر نامناسب، مثل مجاورت فنهای رادیاتور یا چسبیده به قسمتهای پرحرارت موتور خودرو، نباشند.
۱۰- به سراغ خوردویی که باتری سالم در آن قرار دارد بروید و استارت بزنید. پس از روشن شدن این خودرو، چند دقیقه صبر کنید تا عملیات برقرسانی (شارژ باتری معیوب) انجام شود. در این مدت میتوانید یک بار دیگر، اتصال کابلها به محل صحیح را بررسی کنید.
۱۱- به سراغ خودرویی که باتری معیوب در آن وجود دارد بروید و آنرا روشن کنید. چنانچه استارت نخورد، با احتیاط محل اتصال کابلها به پایانهها را بازبینی کرده و محل اتصالات را اندکی جابهجا کنید.
۱۲- پس از روشن شدن خودروی معیوب، حدود یک الی ۲ دقیقه صبر کنید.
۱۳- فرقی نمیکند خودروی معیوب روشن شده باشد یا خیر، عملیات جداسازی کابلها باید با احتیاط و به ترتیب انجام شود، اما دقیقا عکس مراحل قبل، یعنی ابتدا باید کابل سیاه (منفی) از بدنه یا بخش فلزی موتور خودروی معیوب جدا شود. این عمل را با احتیاط انجام دهید.
۱۴- سر دیگر کابل سیاه (منفی) را از پایانهی مربوطه جدا کنید.
۱۵- اولویت باز کردن کابل قرمز (مثبت) چندان اهمیتی ندارد و صرفا باید با احتیاط و بدون اتصال قسمتهای سرکابل به دیگر بخشها، از پایانههای طرفین جدا شود.
۱۶- اگر خودروی شما، با موفقیت روشن شده است، حداقل برای مدت ۱۰ دقیقه، آنرا خاموش نکنید تا باتری معیوب، شارژ شود. در این شرایط، رانندگی با سرعت آرام و دندهی سنگین، بهتر از نگهداشتن خودرو و تولید گازهای مسمومکننده، خضوضا در فضای بسته است.
۱۷- در اولین فرصت به تعمیرکار مجاز و متخصص در امور برق خودرو مراجعه کنید.