مقالات خودرو

نگاهی به عیوب متداول سیستم شیشه بالابر برقی

شیشه بالابرهای برقی به صورت کلی مکانیسم ساده‌ای دارند اما طبیعتا شامل ریزه‌کاری‌های فراوانی در ساختار خود هستند. هر مجموعه شیشه بالابر شامل یک مجموعه ریل و موتور الکتریکی است که شیشه جانبی ‌روی آن سوار شده و حرکت می‌کند.

بسته به نوع طراحی خودرو، موتور شیشه بالابر می‌تواند از نوع ثابت و یا متحرک باشد. در مدل موتور ثابت، موتور شیشه بالابر در یک قسمت از سازه ریل محکم شده و به وسیله یک مجموعه گیربکس، کابل فولادی و قرقره شیشه را حرکت می‌دهد. در مدل موتور متحرک، موتور به شیشه متصل بوده و همراه آن حرکت می‌کند و شیشه را در راستای کابل و ریل بالا و پایین می‌کشد.
در برخی ‌خودروهای قدیمی‌تر، سیستم شیشه بالابر برقی ساختاری مشابه شیشه بالابر دستی دارد (مجموعه بازو و دنده خروسی) و موتور الکتریکی با چرخ دنده خود بازوهای ریل را حرکت می‌دهد.
از نظر مداری، هر موتور شیشه بالابر از کلید خود فرمان گرفته و یا به صورت تبدیل از دو کلید فرمان می‌گیرد.

هر کلید شیشه بالابر قادر است جای برق و بدنه پایه‌های موتور شیشه بالابر متصل به خود را عوض کرده و جهت چرخش آن را تغییر دهد. با توجه به جریان بالایی که موتورهای شیشه بالابر مصرف می‌کنند، عموما برای تغذیه شیشه بالابرها رله تعبیه می‌شود که برای بالابرهای جلو و عقب این رله‌ها مجزا هستند.
برخی خودروها، یونیت شیشه بالابر دارند که حالت اتوماتیک شیشه بالابر را راه‌اندازی می‌کند. در این مدل شیشه بالابر، از یک مدار کنترل شدت جریان استفاده می‌شود که بدین ترتیب بتوان بر اساس جریانی که موتور شیشه بالابر می‌کشد، کورس حرکتی ریل را تشخیص داد.
یونیت شیشه بالابر همچنین بسته به مدل خودرو ممکن است حالت تشخیص مانع و بستن شیشه‌ها پس از ترک خودرو را اجرا کند. در خودروهایی که سیستم برق مالتی پلکس دارند، برای هر در یک یونیت شیشه بالابر مجزا تعبیه می‌شود که عمل کد کردن اطلاعات کلیدها و موقعیت شیشه‌ها را انجام می‌دهد.

مشکلات سیستم شیشه بالابر برقی

شیشه بالابر برقی به صورت کلی می‌تواند دارای 2 گروه مشکل شود؛ مشکلات ناشی از خرابی اجزای ریل و موتور و مشکلات ناشی از مدار الکتریکی.

 

هیچ کدام از شیشه بالابرها کار نمی‌کند

طبیعتا سوختن یا گیرکردن همزمان هر 4 موتور و ریل غیرممکن است. اگر در حالت سوئیچ باز هیچ شیشه‌ای حرکت نمی‌کند، باید به سراغ بخش‌های تغذیه رفت. در عموم خودروها تغذیه مدارهای جلو و عقب مجزاست و طبیعتا امکان خرابی و سوختن همزمان رله‌ها و فیوزهای جلو و عقب احتمال کمی دارد. این ایراد را می‌توان به حساب مغزی سوئیچ گذاشت.

اگر خودرو تنها یک رله برای تمامی شیشه بالابرها داشته باشد، طبیعتا ایراد از همان تک رله است اما اگر کلا خودرو فاقد رله شیشه بالابر باشد و یا رله‌های جلو و عقب مجزا باشند، این ایراد به احتمال زیاد از مغزی سوئیچ یا پنل کلیدهای راننده است. در خودروهای مالتی پلکس، این ایراد نرم‌افزاری بوده و به احتمال زیاد ناشی از بروز مشکل در عملکرد واحد کنترل مرکزی (BCM) است.

 

شیشه‌های ردیف عقب حرکت نمی‌کنند

اگر فیوز و رله بالابرهای عقب سالم باشد، ایراد از کلید قفل‌کن ردیف عقب است که یا گیر کرده یا کنتاکت داخلی آن خراب شده است. برای تست سلامت رله می‌توان کلید قفل‌کن را خارج کرده و پایه‌های ورودی و خروجی سوکت آن را با یک تکه سیم به هم متصل کرد، در این حالت صدای تیک‌تیک رله باید شنیده شود و چراغ‌  کلیدهای ردیف عقب روشن شود در غیر این صورت رله معیوب است.

 

یکی از شیشه‌ها حرکت نمی‌کند

از آنجایی که تغذیه بالابرها به صورت جفتی انجام می‌شود، این ایراد ناشی از موتور و یا کلید همان سمت است. اگر کلید خراب باشد، با کشیدن سوکت آن و قرار دادن کلیدی دیگر، شیشه باید حرکت کند در غیر این صورت مجموعه موتور و ریل معیوب است که باید به بررسی دقیق آن پرداخت.

 

حالت اتوماتیک شیشه عمل نمی‌کند

اگر به‌تازگی سر باتری خودرو باز شده باشد، یونیت شیشه بالابر نیاز به تجدید حافظه خواهد داشت که روش آن در دفترچه راهنمای خودرو به صورت مفصل توضیح داده شده است.
اگر کلا حالت اتوماتیک و تشخیص مانع کار نمی‌کند، ایراد از یونیت شیشه بالابر است اما اگر تنها حالت اتوماتیک کار نمی‌کند، ممکن است ایراد از خود کلید شیشه بالابر باشد که کنتاکت دوم آن برای صدور فرمان حالت اتوماتیک عمل نمی‌کند. گاهی ممکن است کابل ریل شیشه بالابر در جای خود شل شده باشد و باعث شود که شیشه با رسیدن به انتهای کورس حرکت خود، جای لقی داشته باشد که در این حالت تشخیص انتهای کورس برای یونیت شیشه بالابر دشوار خواهد شد و ممکن است جریان‌دهی برای یک لحظه به صورت اضافه به موتور ادامه داشته باشد که در بلند‌مدت یا منجر به خرابی موتور شده یا کابل را پاره می‌کند.

 

شیشه بالابر به کندی حرکت می‌کند

کند‌بودن یک شیشه دو دلیل اصلی دارد؛ یا مجموعه گیربکس ریل، پولی‌ها و نوارهای نگهدارنده شیشه خیلی خشک هستند یا مشکل تغذیه‌ای وجود دارد. در صورت خشکی سیستم، مجموعه ریل باید باز شده و سرویس شود یا از ضعیف‌شدن و داغ‌کردن موتور جلوگیری شود. ضعف تغذیه می‌تواند به خاطر ضعف اتصال بدنه‌ها باشد. در خودروهایی که فاقد رله شیشه بالابر هستند، این ایراد بیشتر قابل مشاهده است (نظیر خانواده پراید) که می‌توان با اضافه‌کردن رله تغذیه تا حد زیادی شرایط آن را بهبود داد.

عصر خودرو

 

در برخی خودروها تغذیه تمام بالابرها از یونیت بالابر راننده عبور کرده و در صورت معیوب شدن هیچ شیشه‌ای حرکت نخواهد کرد

 

عصر خودرو

 

مجموعه بالابر شامل موتور، گیربکس، ریل‌ها، کابل و قرقره‌هاست

 

عصر خودرو

 

کثیفی و خشک بودن چرخ دنده موتور موجب کندی در حرکت شیشه است

 

عصر خودرو

برخی خودروهای قدیمی مکانیسم شیشه بالابر برقی با ساختار مشابه بالابر دستی (اهرم و دنده تاج خروسی) دارند

 

عصر خودرو

 

گاهی کار نکردن هیچ کدام از بالابرها ناشی از معیوب بودن مغزی سوئیچ است

 

شیشه در نقطه مشخصی گیر کرده، کند می‌شود یا صدای غیرعادی تولید می‌کند

وقتی‌ حین بالا یا پایین بردن شیشه سرعت بالابر در نقطه‌ای مشخص به ناگهان کم شده و یا کلا گیر می‌کند، ایراد مکانیکی در مجموعه ریل بالابر وجود دارد. ممکن است ریل شیشه بالابر دچار تابیدگی در نقطه‌ای خاص شده باشد و حرکت شیشه در آن نقطه را دشوار کند.

خشکی نوارهای لاستیکی هدایت‌کننده و آب‌بندی شیشه یا وجود جمع‌شدگی و مچالگی در نقطه‌ای مشخص نیز این معضل را به وجود می‌آورد. اگر ریل بالابر و تمامی اجزای هدایت شیشه نظیر لاستیک‌ها سالم باشند، ایراد از کابل بالابر، قرقره یا چرخ‌دنده موتور بالابر است که ممکن است در قطعاتی خاص دچار شکستگی شده باشد. صدای غیرعادی نظیر تق‌تق یا قرقر نیز ناشی از گیرپاچ‌کردن همین چرخ‌دنده است.

 

شیشه مرتب از جای خود خارج شده، در می‌رود و یا به درون در می‌افتد

اگر شیشه در طول مسیر خود به مرور از جای طبیعی خود خارج شده و گیر کند، نوارهای هدایت‌کننده خراب بوده یا خود ریل تاب دارد. شل‌شدن کابل‌ها و پیچ‌های اتصال نیز موجب لقی شیشه در جای خود می‌شوند. اگر کابل مرتبا در می‌رود، احتمالا کیفیت پین‌های نگهدارنده کابل پایین بوده و یا یونیت شیشه بالابر پس از توقف شیشه به اعمال ولتاژ ادامه می‌دهد که به دلیل کشش بیش از حد کابل عمر خود موتور بالابر و پین‌های نگه‌دارنده را کاهش می‌دهد.

 

هیچ یک از توابع هوشمند شیشه بالابر عمل نمی‌کنند

این مشکل از یونیت شیشه بالابر (یا یونیت BCM در خودروهای مولتی‌پلکس) ناشی می‌شود. عموما با از کار افتادن یونیت شیشه بالابر، دیگر حالت اتوماتیک بالابرها و حالت تشخیص مانع و … کار نکرده و شیشه‌ها به صورت معمولی رفتار می‌کنند. بسته به نحوه طراحی مدار ممکن است حتی با خرابی یونیت، شیشه بالابر راننده و یا تمامی شیشه بالابرها از کار بیفتد.

 

با زدن کلید قفل‌کن شیشه عقب، برق خودرو به هم می‌ریزد

گاهی ممکن است با قفل‌کردن شیشه بالابرهای عقب، شاهد به‌هم‌ریختن شبکه برق خودرو و رفتارهای غیر‌عادی باشید. مثلا با زدن قفل مرکزی چراغ چک و چند چراغ هشدار دیگر در صفحه کیلومتر همزمان روشن شده یا حالت بخواب برف‌پاک‌کن‌ها عمل نکند. در حالت عادی، کلید قفل‌کن شیشه بالابرهای عقب رله تغذیه بالابرهای عقب را از تحریک انداخته و موجب عمل‌نکردن آن می‌شود. اگر اتصال بدنه‌ها شل باشند و یا یک سیستم افترمارکت ‌روی خودرو نصب شده باشد (نظیر پاور ویندوز) زدن کلید قفل‌کن باعث تداخل‌های الکتریکی مختلف و نوسان ولتاژ شده و عملکرد تجهیزات را از حالت عادی خارج می‌کند.

 

کلیدهای تبدیل کار نمی‌کنند

برای آنکه راننده بتواند بر تمامی شیشه‌ بالابرها کنترل داشته باشد، به ازای سه بالابر دیگر کلیدهای تبدیل ‌روی در راننده یا کنسول وسط قرار می‌گیرد. این کلیدها با کلید بالابر همان سمت به صورت تبدیل بسته شده و موتور بالابر آن سمت به صورت سری در میان دو کلید قرار گرفته است. طبیعتا هر کلیدی که زودتر دستور دهد (برق و بدنه اعمال کند) شیشه بالابر عمل خواهد کرد. طبق این ساختار می‌توان نتیجه گرفت که در صورت سلامت بالابر، فرمان نبردن آن از هر یک از کلیدها ناشی از خرابی همان کلید خواهد بود. در خودروهای مالتی‌پلکسی که برای هر در یک نود یا کنترل یونیت مجزا دارند، عمل‌نکردن کلیدهای تبدیل نشانه وجود مشکل نرم‌افزاری یا بروز اختلال در شبکه مالتی‌پلکس است که باید توسط دستگاه عیب‌یاب مورد بررسی قرار گیرد. اگر با فشردن کلید تبدیل، چراغ کلید شیشه بالابر آن سمت خاموش شود، به احتمال زیاد باتری خودرو یا اتصال بدنه آن ضعیف است.

 

حالت اتوماتیک بالابر به صورت ناقص اجرا شده و وجود مانع تشخیص داده نمی‌شود

اگر برای مدتی کابل‌های باتری جدا شده یا فیوز شنت کشیده شده باشد، طبیعتا یونیت شیشه بالابر به تجدید حافظه جهت ذخیره‌سازی کورس حرکت شیشه احتیاج دارد. در این حالت ممکن است حالت اتوماتیک تنها برای یک لحظه بعد از رها‌کردن کلید بالابر عمل کند و ناچار شوید بارها کلید شیشه بالابر را فشار دهید تا شیشه به انتهای کورس خود برسد. روش تجدید حافظه یونیت شیشه بالابر در دفترچه راهنمای خودرو آمده است.
اگر پس از تجدید حافظه مشکل همچنان برقرار بود، به احتمال زیاد کنتاکت‌های کلید شیشه بالابر کثیف است یا خود یونیت شیشه بالابر بر اثر نوسان ولتاژ آسیب دیده است. پله‌ای عمل‌کردن بالابر ممکن است ناشی از پیکربندی اشتباه یونیت شیشه بالابر در خودروهای مالتی‌پلکس باشد که در این صورت باید با دستگاه عیب‌یاب مجددا آن را به صورت صحیح پیکربندی کرد.

 

شیشه بالابر برعکس عمل می‌کند

اگر درون سوکت کلیدهای شیشه بالابر براده فلزی یا تکه نازکی از رشته مسی وجود داشته باشد، این معضل ممکن است بروز کند. خصوصا اگر نصاب دزدگیر یا پاور ویندوز به‌تازگی مجموعه را باز کرده و رشته سیم‌ها را دستکاری کرده باشد.

یکی از بالابرها گاهی اوقات کار نمی‌کند
اگر گاهی یکی از بالابرها برای مدتی از کار افتاده و عمل نکند و با زدن ضربه به در مجددا شروع به کار کند، به احتمال زیاد زغال‌های کموتاتور آرمیچر آن ساییده شده و موتور باید عوض شود.

 

عصر خودرو

یونیت شیشه بالابر پژو 405

 

عصر خودرو

عمل نکردن کلیدهای تبدیل ناشی از خرابی کنتاکت‌های خود آنهاست

 

عصر خودرو

درون کنتاکت و سوکت‌های بالابر باید تمیز و عاری از براده باشد

 

عصر خودرو

اگر شیشه در نقطه مشخصی گیر می‌کند باید وضعیت بالابر را از لحاظ وجود تابیدگی بررسی کرد

 

منبع

نویسنده: عارف منظری

نوشته های مشابه

‫12 دیدگاه ها

  1. سلام…شیشه شاگرد تیبای من بعداز بالابردن ۸ودبخود پایین میاد وبعد صبح فردا میبینم پایینه..مشکل چیه؟!

  2. ماشین ایرانی همین دگه همیشه بایدسرگرم باشی وذهن آدم درگیره حتی تعمیرکار هم سردرنمی آورد، چشم نخورند خودروسازان

  3. سلام و عرض ادب خدمت جنابعالی
    بنده سورن پلاس دارم وقتی که سوییچ ماشین رو رو روشن می کنم خود به خود شیشه سمت شاگرد جلو پایین میره و با هیچ کدوم از دکمه ها هم بالا نمیره وقتی سوئیچ را خاموش و درب ها رو قفل میکنم هنگام بستن آیینه ها پاور ویندوز عمل می کنه و بالا میره ممنون میشم راهنمایی کنید

  4. سلام
    من دناپلاس دارم، شیشه‌های جلو بعد از دو بار بالا و پایین پشت سر هم، دیگه حرکت نمیکنه، تا یه مدت، بعد اگه فاصله زمانی کم باشه با زدن کلید کمی حرکت میکنه و باز قطع میشه ولی اگه دو سه دقیقه فاصله بیوفته، مجددا عمل میکنه، حدس میزنم یه قطعه‌ای داره که بر اثر گرم شدن تغذیه مدار شیشه بالابر رو از کار میندازه.
    چاره کار چیه؟!

    1. سلام وقت بخیر منم همین مشگل رو دارم
      اگر مشگل رو رفع کردید یا ایراد رو پیدا کردید لطفا راهنمایی کنید

    2. منم دقیقا همینه مشکلم،تازه یبار نمایندگی کلا صفحه کلید بالابرو عوض کرده،چکار کنم؟

  5. سلام وفتی شیشه جلو سمت شاگرد پارس تندر پایین میدم از یجایی به بعد جر و جر میکنه ولی برای بالا آمادن هیچ صدایی نداره
    میخواستم بدونم مشکلش دقیقا کجاس؟

  6. با سلام !
    ماشین دنای من چند مدتی هست که شیشه بالابر سمت راننده و همچنین شاگرد را وقتی می زنم قفل ها باز و بسته می شود و شیشه بالابر عمل نمی کند . بعد از مدتی این مشکل حل می شود و شیشه ها دوباره درست می گردند . یک بار نمایندگی بردم و گفت اتصالی داشته و رفع گردید . اما بعد از یک مدتی دوباره این اتفاق شروع شده است . دلیل این مشکل را می دانید ؟

  7. من یک پژوپارس تیوفایو مدل 97 دارم گاهی اوقات در سرما وقتی ماشین را روشن میکنم شیشه سمت راننده خودبه خود پایین میاد و دیگه هم تا یک ساعت بالا نمیره علت از چیست؟
    ممنون

  8. سلام
    من یه دنا دارم، وقتی بریدگی های کوچیک قبل از دست اندازها حرکت میکنم، شیشه عقب سمت شاگرد، جیز جیز میکنه، با اینکه محکم هست. ولی وقتی یکم شیشه رو میاری پایین ، این صدا برطرف میشه.
    مشکل چیه؟

    1. سلام من در حال حرکتم یه دفع چراغ سقف وسنسور عقب از کار میفته خودرو دنا سر باطری برمیدارم‌درسته میشه‌ولی یه‌مدت دیگه خراب میشه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *