نحوه تعویض لنت ترمز

خودرو کار/تعویض لنت خودرو یکی از پیش پا افتاده ترین و روتین ترین اقدامات فنی است که روی خودروها انجام می شود. اما همین کار به ظاهر ساده ضمن داشتن پیچیدگی های فنی ویژه خود بعضا به دلیل دشواری از سوی مالکان به تعمیرکاران سپرده می شود که با توجه به ماهیت و جنس کار، هزینه دستمزد آن به نسبت زیاد به نظر می آید.

اگر از آن دسته افرادی هستید که از انجام کار فنی خودرو لذت می برید یا برای انجام کاری اینچنین ساده دلیلی برای مراجعه به مکانیک نمی بینید، این قسمت از “تعمیرکار خود باشید” شما را در زمینه تعویض لنت ترمز خودرو یاری خواهد داد.

مرحله اول – ایمنی

اولین مرحله از انجام هر کار فنی در خودرو ایمنی است. ایمنی شامل استفاده از دستکش کار و یا حتی عینک مخصوص و در برخی مواقع با توجه به نوع کار فنی به شکل ویژه ای تعیین می شود. برای تعویض لنت ترمزها ضمن استفاده از دستکش استفاده از ماسک تنفسی و عینک نیز ضروری است چرا که پودر و ذرات معلق حاصل از ترمز گرفتن های پیاپی که بر چرخ و متعلقات خودرو نشسته است از مواد خطرناکی چون آزبست تشکیل شده است که تنفس آن ها بسیار خطرناک است. همچنین پیش از بلند کردن خودرو با جک لازم است که از قرارگیری خودرو در دنده و ترمز دستی و همچنین استفاده از بلوک های چوبی در جلو و پشت چرخ های خودرو برای ایمنی بیشتر و سه پایه مخصوص در زیر قسمت صلب اتاق خودرو به منظور افزایش ضریب ایمنی و عدم اتکا به جک اطمینان حاصل کنید.

مرحله دوم – دست به کار

پس از رعایت موارد ایمنی و باز کردن چرخ خودرو لازم است بدانید که حتی پس از محکم کردن خودرو در جای خود با سه پایه و یا چوبی که زیر شاسی خودرو کار گذاشته اید بهتر است درصورت عدم نیاز هرگز بدن خود را بیهوده زیر خودرو نبرید و تا حد اطمینان از فضای خالی زیر خودرو فاصله بگیرید.

سیستم ترمز خودروهای امروزی تقریبا همگی از نوع دیسکی است اما هنوز هم در محور عقب بسیاری از خودروهای داخل بازار از ترمز های کاسه ای (کفشکی) استفاده می شود. رویه و فرایند تعویض لنت ترمز هر یک از این سیستم ترمزها متفاوت است.

تعویض لنت ترمز دیسکی

ترمزهای دیسکی مزایای بیشتری نسبت به ترمزهای کاسه ای دارند و از این رو به سرعت فراگیر شدند. یکی از مزایای این سیستم ترمز آسودگیبیشتر در زمینه تعمیرات و نگهداری است. منحصر از نوع خودرو در بیشتر سیستم ترمزهای دیسکی به منظور تعویض لنت نیاز است که کالیپر ترمز (جز در موارد استثنا) از جای خود باز شود.

در ترمزهای دیسکی که بدون باز شدن کالیپر لنت ها آزاد می شوند در حقیقت یک خار فلزی در جای خود پیچ شده است که وظیفه نگهداشتن لنت ها در جای خود را بر عهده دارد. با باز کردن این خار فلزی لنت ها رها شده و از جای خود خارج می شوند تا بتوان لنتهای جدید را در محل نصب کرد.

اما در نمونه های فاقد خار، کالیپر معمولا با دو پیچ بلند و بزرگ در جای خود محکم شده است. با باز کردن این دو پیچ کالیپر شل شده و از محل خود خارج می شود و سپس می توان لنت ها را از جای خود خارج کرد. باید توجه داشته باشید که کالیپر قطعه سنگینی است که پس از بیرون آمدن از جای خود تنها به شلنگ ترمز بسته است از این رو هرگز نباید کالیپر را بصورت آویزان از شلنگ ترمز رها کرد چرا که باعث آسیب دیدگی شلنگ ترمز و بروز نشتی می شود.

لنتهای ترمز با بیرون آمدن سیلندر ترمز تحت فشار مصرف شده و نازک می شوند. از این رو جای دادن دادن لنت های ترمز نو که قطور هستند تنها در صورتی ممکن است که با اعمال فشار زیاد اما آهسته و پیوسته به سیلندر ترمز و هل دادن آن برای بازگشت به جای اول، فضای کافی برای لنت های ترمز نو فراهم شود.

پس از جا دادن لنت های نو و نصب کالیپر در محل خود باقی داستان به سادگی باز کردن کالیپر خواهد بود.

تعویض لنت ترمز کاسه ای

ترمزهای کاسه ای جز در برخی خودروهای نادر تنها در محور عقب به کار می روند. این نوع ترمز ها معمولا دربرگیرنده مکانیزم ترمز دستی نیز هستند و چون کلیت عملکرد آن ها بر اساس مجموعه ای از فنرها و اهرم ها است، تعویض لنت کمی پیچیده تر و دشوارتر به نظر می رسد.

برای بیرون آوردن کاسه چرخ ابتدا باید ترمز دستی را رها کرد. سپس کاسه چرخ را با اعمال فشار و مرحله به مرحله به سمت بیرون کشید. پس از بیرون آمدن کاسه چرخ از جای خود باید توجه داشته باشد که درگیر کردن ترمز دستی ممکن است به رها شدن برخی فنرها و بهم خوردن چیدمان مکانیزم اهرم ها منجر شود پس هرگز بدون کاسه چرخ اقدام به ترمز گیری نکنید.

سیستم ترمز کاسه ای برخلاف دیسکی سیستم بسته ای است ودر طی زمان خاک گرفته و یا روغنی می شود. از این رو به منظور عملکرد بهتر سیستم باید خاک ها زدوده شده و روغن ها از سطح لنت ها و مخصوصا دیواره کاسه پاک شود. پیش از انجام هرگونه کار به دلیلی تنوع مکانیزم داخلی ترمزهای کاسه ای در خودروها با گرفتن عکس های متعدد از محل قرارگیری هر فنر و خار اطمینان حاصل کرده و سپس نسبت به بیرون آوردن لنت ها اقدام کنید.

ترمز کاسه ای دارای مکانیزم اتوماتیک تنظیم قطر لنت است تا زمانی که لنت ها بر اثر اصطکاک ساییده شده و کوچک می شوند از عملکرد سیستم ترمز کاسته نشود. از این رو با نصب لنت های جدید در محل خود قطر دایره لنت ها بیشتر از مقدار اولیه خواهد بود چون هم مکانیز اتوماتیک لنت ها را به سمت بیرون هدایت کرده است و هم لنت های نو ضخامت بیشتری نسبت به نمونه های مصرف شده دارند. از این رو کاسه در جای خود قرار نخواهد گرفت.

برای اصلاح و تنظیم قطر مجموعه لنت های عقب که از قضا تنظیم میزان گیرایی سیستم ترمز دستی نیز هست، یک پیچ در بخش پایینی لنت ها قرار گرفته است که یک سر آن به پایین لنت سمت راست و سر دیگر آن به پایین لنت سمت چپ قفل شده است. چرخاندن این پیچ از یک سمت موجب بازتر و بزرگ تر شدن قطر لنت ها و از طرف دیگر باعث بسته تر شدن آن ها می شود. در نتیجه تا زمان جا رفتن کاسه در جای خود باید آن را چرخاند. میزان تنظیم این پیچ باید به اندازه ای باشد که پس از جا رفتن کاسه در جای خود، کاسه با اندکی اصطکاک در جای خود قرار گیرد اما با نیرو دست آزادانه قابلیت چرخش داشته باشد. سفت بودن بیش از حد تنظیم این پیچ موجب سایش شدید ابتدایی لنت ها خواهد شد و شل بودن بیش از حد آن نیز عملکرد ترمز دستی را مختل خواهد کرد.

پس از تعویض کامل لنت ها و بستن مجموعه ترمز ابتدا باید به هنگام روشن بودن پیشرانه خودرو و در حالت درجا چند بار پدال ترمز را فشار دهید تا مجموعه ترمزها در جای خود به درستی قرار بگیرند. سپس ترمز را در سرعت پایین تست کنید و از عملکرد صحیح آن و مخصوصا ترمز دستی اطمینان حاصل کنید. سرهم کردن اشتباه اهرم بندی های ترمز کاسه ای تحت فشار زیاد ترمز های سنگین ممکن است باز شده و سر و صدا به همراه داشته باشد یا تحت فشار اندک ترمز به ناگه قفل کرده و آزاد شود.